جایگزینی ارائه مقاله با تایید کارشناسان در رساله های دکتری دانشگاه آزاد

شورای سیاست گذاری طرح پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی با حضور محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه اسلامی با موضوع کفایت دستاورد های علمی برای رساله دکتری و بررسی پیشبرد طرح برنامه علمی در سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

وی در این نشست ضمن اشاره به تاریخچه نحوه ارزیابی مقطع دکتری گفت: از ابتدا که موضوع تحصیل در مقطع دکتری در ایران مطرح شد، از سال ۷۳-۷۲ جامعه علمی کشور به این نتیجه رسید که خود نمی تواند ارزیابی دقیقی از بحث دکتری داشته باشد و در آن مقطع داشتن دو مقاله خارجی را به عنوان شرط دکتری مطرح کرد. کارشناسان و استادان رشته های علوم انسانی هم زمانی که دیدند در این ارزیابی ناتوان اند، مجلات فارسی را راه اندازی کردند ولی خیلی سعی نکردند مجلات فارسی در سطح بین المللی رواج پیدا کند و هدف از این مجلات را هم راه افتادن «جریان ملی دانش» قرار ندادند. بعد ها معیار دومقاله علمی در نشریات خارجی هم به یک مقاله تقلیل پیدا کرد.

وی هدف اصلی این نوع ارزیابی را محک کفایت دستاورد های علمی دانست و گفت: رساله دکتری یک عملکرد نوآورانه، خلاقانه و بدیع است و این امر بدیع را نمی توان در داخل ارزیابی کرد؛ بنابراین نیازمند یک دستاورد جهانی است.

رئیس دانشگاه آزاد با آسیب شناسی این نوع ارزیابی ادامه داد: دانشجو مقاله چاپ شده در نشریه خارجی را نشان استاد می دهد، اما در جواب سوال استاد که از او جزئیات معماری تز را می خواهد، چهار مقاله را ترکیب می کند و تزش را ارائه می دهد.

طهرانچی با آسیب شناسی این موضوع از نگاه بین المللی تصریح کرد: ما منطقه را در یک مسابقه تولید مقاله انداخته ایم و مقاله را به عنوان یک منبع مطرح کردیم. حال اگر مقالات ما چاپ نشود و آمار تولید مقاله پایین بیاید در این رقابت که خود باعث به وجود آمدن آن شده ایم عقب می مانیم. این قضیه دیگر تنها برای ما نیست و چین و آمریکا و اروپا هم دچار این قیاس هستند.

وی با بیان اینکه ارزشمند تلقی شدن هرچیزی موجب به وجود آمدن بازار کاذب آن می شود، گفت: اکنون بازار کاذب مقالات هم به شدت وجود دارد. ما در دانشگاه آزاد به جهت اهمیت دادن به بدیع بودن رساله دکتری و اهمیت آن، نظام پیش دفاع را راه اندازی کردیم. نظام پیش دفاع کاری به مقاله دادن ندارد، بلکه از شما می خواهد از کار خود (یعنی از رساله پیش از برگزاری جلسه اصلی دفاع) دفاع کنید.

طهرانچی بیان کرد: دانشجو طبق برنامه تزش را به صورت پروپوزال (پیشنهاده) ارائه می دهد، استاد اختمام آن را اعلام می کند و می گوید کفایت دستاورد دارد و بعد از آن به کنفرانس ارسال می شود. وظیفه شورای علمی کنفرانس آن است که مقاله را از نظر تطابق با موضوع کنفرانس بررسی و تایید اولیه را برای آن صادر کند. دانشجو برای ارائه آن به کنفرانس می رود و داور پنهان که در جلسه کنفرانس شرکت می کند، با پرسیدن سوالاتی به یقین می رسد که تطابق لازم را دارد یا خیر، اگر تطابق توسط کنفرانس اعلام شد، دانشجو پیش دفاع انجام می دهد و در این مدت طی همکاری با کنفرانس مقاله خود را در مجله کنفرانس چاپ می کند و پس از پذیرش مقاله، از آن دفاع می کند.

طهرانچی تشریح کرد: در خارج از ایران هرچیزی فانکشنال (functional) یا کاربردی است و ما هرچیز را به صورت رسمی و قراردادی formal استفاده می کنیم، کنفرانس به این منظور در طرح گنجانده شده که دستاورد های علمی نو در آن ارائه شود که یکی از دستاورد های علمی نو رساله دکتری بود ولی ما، چون سیستم را اساساَ به هم درست گره نزده ایم، کنفرانس را یکی برگزار می کند، مجله را دیگری منتشر می کند و رساله دکتری را نیز جای دیگری. هرکدام نیز هویت جدا پیدا کرده اند. این درحالی است که در خارج از ایران همه اینها به صورت کاربردی به همدیگر متصل است.

وی تصریح کرد: در آینده روش «آزاد» برای رساله دکتری را کنار می گذاریم و تنها قالب برنامه علمی را به رسمیت خواهیم شناخت، در این صورت می توان پیش دفاع را به دفاع نهایی گره زد و این دو را یکی در نظر گرفت. تنها ژورنال (نشریه) حاکم، کمیته علمی کنفرانس خواهد بود که تخصصی روی مساله کار خواهد کرد.

در ادامه این نشست اعضای شورا پیشبرد اجرایی برنامه علمی دانشگاه را به بحث و تبادل نظر گذاشتند.

منبع: دانشگاه آزاد